KİM AKILLI KİM DELİ

İtiraf etmeliyim ki, psikiyatri servisine ilk geldiğimde ürkmüştüm, içimden ‘’dört ay nasıl geçecek burada’’ diye söylenmiştim. İkinci kattaydık, içeri girmek için güvenliğin demir kapıyı açmasını beklemek zorundaydık. İlk günüm yağmurlu ve puslu bir gündü. İçeriye girdiğimde daha da huzursuz olmuştum. Hastaların bulunduğu salon soğuk metal sandalyeler, plastik masalardan ibaretti. Tüm camlar demir parmaklıydı, içeride yoğun bir sigara dumanı bulutu vardı. Psikiyatrik hastalar çok sigara içer doğru ama görmüştüm ki burada doktorlar da hastalardan geri kalmıyordu.
Burası açık servisti, bir de kapalı servis vardı ki oraya ulaşmak için ikinci bir kalın kilitli kapıdan geçiliyordu. Halk arasında zır deli tabir edilen hastalar buradaydı. Kapıyı açtırıp içeri girince, etrafımı saran hastalar sürekli bir şeyler söylüyorlar, ellerini uzatıyorlar, önlüğümü çekiştiriyorlardı. Erkek servisinde çalışıyordum, kapalı bölümden kokuyordum açıkçası. Burada bir olup bana saldırsalar, o sıska güvenlik mi kurtaracak beni diye kendime sormaktan alıkoyamıyordum.
Günler haftalar geçti, yavaş yavaş alışmaya başlamıştım artık, korkmuyordum, hatta onları tanıdıkça sevmeye bile başlamıştım, çocuk gibiydiler, sevimli saf, iyi niyetli, keşfedilmemiş yönleri vardı, hatta zaman zaman zeki davranışlarını gözlemliyordum. İlk gelen hastalar kapalı servise yatırılıyordu, bir süre sonra hezeyanları, halüsinasyonları azaldıkça, taşkınlık yapmadıkça, açık servise alınıyorlardı. Açık servis ise, doktor, hemşire, psikolog odalarının da bulunduğu servisti. Kapalı servise getirilen her hastanın ilk hedefi, açık servise geçmek oluyordu. Bazı hastalar vardı ki, artık alışmışlar, hastanenin kurdu olmuşlardı. Biz asistanların dosyalarını doldururken, onlara ne sorular soracağız, ne söylemeleri gerekir, ezberlemişlerdi artık.
Günlerden bir gün, kapalı servise girdim, gece yeni getirilen hastayı görecek, dosyasını dolduracaktım. Yavaşça yanına yaklaşmıştım ki, yılların kıdemli hastası, yeni gelen ve ‘’buradan çıkmak istiyorum’’ diye ağlayan hastaya akıl veriyordu.’’Doktorlara de ki, artık sesler duymuyorum, gözüme de bir şeyler görünmüyor. O zaman seni açık servise alırlar, bağırıp çağırırsan hiç çıkamazsın. Açık servise aldıktan sonra da zaten 5-10 gün içinde çıkarıyorlar.’’
Kendimi öğrencilerini sevimli yaramazlıklar yaparken yakalamış öğretmen gibi hissetmiştim. Gülümseyerek onları izlerken, beni fark etmiş, hemen toparlanmışlardı. İşin komik tarafı, akıl veren hastanın tüm söyledikleri doğruydu. Hezeyanlarını, halüsinasyonlarını sorguluyor azaldıkça bizim de bulunduğumuz servise alıyorduk.
O günlerde az görülen cinsten takıntıları olan, yirmili yaşların başında, genç bir delikanlı yatırmışlardı. Servise dışarıdan kim gelirse çırılçıplak soyunur, o kişinin ayaklarının dibine yatardı. İşin garip tarafı, o soyunur ama başka hastalar onun yerine utanırlardı. Kapalı servise girdiğim zaman başlarlardı.’’ Hoş geldin hocam’’ deyip tokalaşıp yanaklarımdan öpmek isteyen, başıma toplanıp, olur olmaz konuşanlar, önlüğümü çekiştirenler. Böyle durumlarda, bazı hastalar gönüllü koruyuculuk görevi üstlenirlerdi. Yanıma gelirler, diğerlerini uzaklaştırmaya çalışırlar ‘’Uzaklaşın, rahat bırakın doktor hanımı, rahatsız etmeyin.’’diyerek söylenirlerdi. Tabii bu gönüllü korumalarımın işi, o soyunan hasta karşısında çok zor oluyordu. Bir yandan hastaya utanarak kızarlardı ‘’Ne soyunuyon lan dohtor hanımın yanında ayıp değil mi?’’ diye. Bir yandan da önümde durarak veya elleri ile gözlerimi kapatarak beni manzaradan korumaya çalışırlardı. Çok sevimliler, değiller mi?
Hastaların hezeyanları genellikle mistik olurdu. Kendini tanrı zanneden, peygamber ilan eden gırla giderdi. Eee benim iç ses de durur mu böyle durumlarda. Kendini peygamber zannedeni alırdım, kendini tanrı zannedenin yanına götürürdüm.’’ Söyle bakayım sen bunu gerçekten dünyaya peygamber olarak gönderdin mi, yoksa kendisi mi uyduruyor?’’ Birbirlerine bön bön bakarlar, sonra kendi dünyalarına dönerlerdi. Ben çok eğlenip gülerken, bazı hastalar garip garip yüzüme bakarlardı. Muhtemelen içlerinden de şu cümleler geçerdi.’’Bir de bize deli diyorlar’’
Dört ay gibi kısa bir sürede, onlarca ufak tefek anılarım oldu . Her hasta, her anı beni onlara daha da yakınlaştırdı. Çalıştığım o büyük ruh ve sinir hastalıkları hastanesinde yüzlerce, belki binin üstünde hasta vardı ki bu hastaların çoğu otokontrolleri iyi olmayan halk deyimi ‘’deli ‘’ hastalardı. O hastalardan bırakın bir doktoru, sağlık personelini öldürmek, bilinçli saldırdığı görülmemişti. Dışarıda ise güya ‘’akıllı’’hastalar her gün doktorlara, sağlık çalışanlarına saldırmakta, saldırmak ile kalmamakta hatta öldürmekte. İnsan soruyor o zaman’’Kim akıllı kim deli?’’ diye.